Big Data in dienst van de mens

“De meeste mensen zijn andere mensen”

Met zijn lievelingsquote begon Big Data Doctor Egge van der Poel zijn keynote over Data Science in de zorg gister op het Feiten, Feiten, Feiten congres van de provincie Overijssel. Egge wist de aandacht te pakken door Big Data te vergelijken met tiener seks: iedereen praat erover, niemand weet precies hoe het moet, iedereen denkt dat alle anderen het doen, dus iedereen zegt dat ie het doet… Na de lachers in de zaal is het tijd voor de echte definitie die hij hanteert: “Big Data vertegenwoordigt voor mij de opkomst van de digitale onderneming – het vermogen van een organisatie om optimaal te profiteren van haar digitale assets – die samen kunnen worden beschreven als grote hoeveelheden gegevens en meer”.

Big Data Doctor

Egge werkt als Clinical Data Scientist bij het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam en heeft een BA in filosofie en een PhD in Elementary Particle Physics op zak, je weet wel van het superkleine Higgs deeltje wat gevonden werd met de deeltjesversneller in Genève. Hij liet zich ontvallen dat het maar liefst zeventien jaar duurt voor een studie inzicht bij een patiënt terecht komt als oplossing voor een ziekte en dat de hele klinische intelligentie wat hem betreft sneller moet kunnen.

Kennis en wijsheid

De wensgedachte van de congresorganisatoren was om gedurende de dag van data naar informatie naar beleid te gaan, maar Egge prikkelde het publiek om van data naar informatie naar kennis en wijsheid te durven denken. In zijn keynote liet hij zien dat Big Data een verrijking voor een patiënt kan zijn doordat zowel de arts als de patiënt beter voorbereid kunnen zijn voor een gesprek, waardoor ze een beter gesprek hebben en daardoor een beter gevoel hebben. Hoe dan precies? Door Big Data te gebruiken als marge om te zien waar de uitslag van de patiënt valt binnen het algemene beeld, of dat zijn uitslagen beter, minder of gelijk zijn aan het gemiddelde. Zo valt veel sneller op waar moet worden ingegrepen.

Na nog wat mooie one-liners zoals “Big Data is geen IT-ding maar een idee-ding” kwam hij weer terug op zijn lievelingsquote en vertelde dat hij onlangs ontdekte dat deze quote onderdeel is van een langere quote van Oscar Wilde:

“De meeste mensen zijn andere mensen. Hun gedachten zijn de meningen van iemand anders, hun levens een mimiek, hun passies een citaat”

Digitale onderneming

Na dit goede begin is het de bedoeling een deelsessie te kiezen. Terwijl ik met de massa mee loop van de Lebuïnuskerk naar het nieuwe Deventer stadhuis denk ik nog na over de ‘digitale onderneming’. Vorige week zei een relatie tegen me dat hij zo graag weer eens een blog van mij zou willen lezen (waarvan acte). Ik moest daar om lachen omdat ik zelf zoek naar de balans in het aantal mails dat ik stuur naar onze community. We versturen er genoeg maar door de email segmentatie krijgt eenieder steeds meer op maat waar hij of zij behoefte aan heeft. En zo is er kennelijk ook nog steeds ruimte voor waardevolle mails. De Big Data Doctor noemde het ‘massale individualiteit mogelijk maken’.

Email segmentatie

Aangekomen aan de overkant kom ik toevallig te zitten naast Remko Wicherson van de provincie Overijssel met wie ik meteen moest lachen over Big Data omdat hij vorige week van mij een mail had gekregen waarin ik mezelf voorstelde terwijl we elkaar al jaren kennen. De mail had hij ontvangen omdat hij de gratis ‘Breng jezelf in kaart’ test had gedaan. Mijn systeem herkende zijn privé mail niet. Tja, best lastig hoor, want het systeem is gemakkelijk slimmer te maken door mijn LinkedIndata toe te voegen maar heel veel mag nog niet volgens de AVG en dus blijf ik als ondernemer met affiniteit voor data veel liever aan de (te?) voorzichtige kant.

Leefomgeving en gezondheid

Bij de volgende sessie is het tijd om mijn kop er weer bij te houden. In de workshop “leefomgeving en gezondheid: op weg naar een integrale aanpak in gemeente en provincie” werden we onder leiding van het Team Advies, Support en Kennis van de gemeente Deventer en Provincie Overijssel geprikkeld om zelf na te denken. De Omgevingswet vraagt om een integrale benadering van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, waaronder expliciet de gezondheid. De vraag was hoe je gezondheid en gezondheidsbeleving en gezondheidsbevordering kunt meenemen in de gemeentelijke en provinciale beleidsuitvoering. Beland in het groepje dat mocht nadenken over het koppelen van jongeren en ouderen was het voor mij als creator tijd om even lekker vrij en ongeremd te brainstormen.

Appjes innoveren

Staande rondom een kaart kwamen we onder andere op de supermarkt als plek waar iedereen naar toe moèt. Ik kwam erop omdat iemand in mijn Facebooknetwerk vaak vraagt “wie gaat er naar Alkmaar en kan dit even voor me meenemen?”. Ik moet altijd gniffelen om die oproepen omdat ik in Friesland woon en bepaalt niet in de buurt kom van Alkmaar. Maar zo zei ik in mijn mini-groepje, wat als je dat nou in Deventer zou doen in een app waarbij jongeren die boodschappen doen ook meteen even wat meenemen voor de ouderen in de buurt? Dan kunnen die ouderen meteen een kookworkshop geven ‘volgens grootmoeders recept’. Win-win lijkt me. Heerlijk, ideetjes bedenken met andere mensen.

Persoonlijke transformatie

Opgefrist, want ideeën bedenken daar krijg ik energie van, is het tijd voor de volgende workshop. Voor mij een workshop Yoga onder leiding van lokale toppers in de Crypte van de kerk. Hoe bijzonder is dat. Hakken uit natuurlijk. Daar tref ik nog een oude bekende; Thieu Caris, bruggenbouwer tussen inhoud, beleid, processen en ICT-techniek/informatie/architectuur van de provincie Zeeland. Na de Yoga vraagt hij of ik het druk heb. Ik vertel hem dat ik mij niet meer druk voel en vertel hem over mijn persoonlijke transformatie in de afgelopen jaren waarin ik ’s morgens om 5 uur opsta met yoga en meditatie, dan 9 vragen beantwoord om mijn intentie voor de dag helder te krijgen, na 18u niet meer werk, gezond eet en niet meer drink en mijn focus vol leg op dingen waar ik energie van krijg. En veel meer werk gedaan krijg wat ertoe doet dan voorheen.

Computational turn

Na een zeer lichte lunch lijkt het tijd voor zware kost: “Computational turn is gewoon de causaties afleiden uit de correlaties” predikt Prof. Dr. Joost Kok, decaan aan de faculteit Electrotechniek, Wiskunde en Informatica van de Universiteit Twente. Al snel blijkt dat de materie best luchtig is omdat hij ons mee neemt in de bijzondere wereld van de sportwetenschap. Hij vertelt over het effect van training (als CEO van een training & adviesbureau is dat voor mij natuurlijk erg interessant) – in de schaatssport heb je twee jaar data nodig om te zien of een training effectief is of niet. Met duidelijke trots kondigt hij zijn protegé Giels Brouwer aan die sinds een jaar of zes zeer succesvol het bedrijf SciSports heeft neergezet waarbij ze data-analyses doen in de profvoetballerij.

Big Data intelligentie

Brouwer geeft aan dat er een verschil is tussen data statistiek en data intelligente. Het gaat er nu om, om inzichten te geven op de data. Waar het bedrijf begon met een droom om de game ‘Voetbal manager’ in het echt na te bouwen met echte data is het zes jaar later nu zo succesvol dat de droom is doorontwikkeld tot het nabouwen van de game ‘FIFA’. En in 2024 ziet hij live een hologram van het WK voor zich waar hij en zijn vrienden om heen staan. Hij komt met prachtige voorbeelden die ik goed heb meegeschreven voor mijn eigen 13-jarige HB-er en gymnasiast thuis, maar die ik hier niet zal delen, want ‘jij hebt echt geen verstand van voetbal mam’.

Ok, eentje dan, Giels vertelt dat hij indertijd Ruud Gullit ontmoette die zei helemaal niets te hebben met datamodellen van voetballers. Hij zei hem: “Data gebruiken is niet eng. Als je een huis zoekt, ga je dan steeds rondjes rijden door de stad om te kijken waar de te koop bordjes staan of kijk je gewoon op Funda om je voorkeuren in te stellen en gericht te zoeken?”

Big Data innovatie

Nog eenmaal mogen we een deelsessie kiezen, waarbij mijn keuze uitgaat naar het iD -lab van de provincie Overijssel. Remko Wicherson en Stef van der Zee vertellen over het innovatie & data lab. Enthousiasme is een belangrijke maatstaaf om een innovatieproject op te gaan pakken. Zonder enthousiasme bij zowel de opdrachtgever als bij het team wordt er niet gestart met een experiment. Beide heren vertellen zelf enthousiast over de vele experimenten. Blauwalg meten bijvoorbeeld, d.m.v. sensoren op palen in het water en zwemwaterkwaliteit voorspellen i.p.v. tweewekelijks monsters nemen. “We kunnen nu ook de inspecteurs beter aanvullen en informeren” zegt Stef van der Zee.

Of wat dacht je van het inspecteren van afvaldepots met behulp van drones. Voorheen werden deze ingemeten door landmeters om te bepalen of dit conform de vergunde afvalhoeveelheden was. Waar de landmeters bang waren dat ze hun baan kwijt zouden raken zijn ze nu omgeschoold tot dronepiloten. Of een prachtig LEAN-voorbeeld waarbij er in slechts 1 dag al in beeld gebracht kon worden met satellietbeelden waar er glyfosaat (roundup) wordt gespoten. Of illegale houtkap waarbij er door middel van een algoritme satellietbeelden met elkaar worden vergeleken en gekoppeld worden aan een database, zodat automatische beeldherkenning leidt tot snel ingrijpen.

Big data in dienst van de mens

En zo kan ik wel even doorgaan. Allemaal prachtige voorbeelden die laten zien dat techniek in dienst kan staan van de mens. Goede voorbeelden die ik vandaag wil bespreken met specialist op dit gebied, ondernemer -en tevens CIO bij Geodomein- Sebastiaan van der Meer. Dat we niet bang hoeven zijn voor robotisering maar dat we het kunnen gebruiken. Dit fascineert me persoonlijk, omdat het precies de focus nog meer legt op de kracht van de mens: als je de juiste mindset hebt kun je jezelf en iedereen verbazen, en dat is iets wat computers niet kunnen.

Feiten niet betwijfelen

De Commissaris van de Koning Andries Heidema trapte in de ochtend het congres af door zich hard op af te vragen: “wanneer houdt een feit op en wordt iets een mening?”. Schrijver, wetenschapper en politicus Jan Terlouw sloot de dag af met een ijzersterk betoog waar in hij analyseerde en waarschuwde: “Emoties lijken steeds meer te gaan meewegen en belangrijker te worden dan feiten, feiten en feiten. De wetenschappelijke elites hebben ons wèl de welvaart gebracht die we nu kennen. Zijn we nu terug bij de late Middeleeuwen?” De zevenentachtigjarige verteller zat op zijn stoel en googelde met taal door juist ook de stiltes heel functioneel in te zetten. (…) “We leven nu in een tijd waarin politici feiten durven te betwijfelen door te zeggen “ik geloof dat niet”. Dat is toch hoogst eigenaardig”.